NPS: onderzoek en praktijk in de PI

10:00 - 11:00 • Zaal 1

Tijdens deze workshop zoomen we in op nieuwe psychoactieve stoffen (NPS) in de PI, met speciale aandacht voor spice en (synthetische cannabis) en nitazenen (synthetische opiaten). Anneke van Wamel, wetenschappelijk medewerker bij het Trimbos-instituut, deelt wat er al bekend is uit onderzoek: wat zijn NPS precies, hoe zit het met de wetgeving en wat zijn de beweegredenen risico’s om het te gebruiken? 

Vervolgens neemt Ella Bowler van Stichting Mainline je mee in de praktijk. Vanuit haar bezoeken aan de penitentiaire inrichting bespreekt zij herkenbare situaties en gaat zij in gesprek met de deelnemers. Samen kijken we naar signalering, omgaan met gebruik en wat je zelf kunt doen in de dagelijkse praktijk. 

Er is volop ruimte om vragen te stellen en ervaringen uit te wisselen.

Riskante Zaak: inzichten in de negatieve gevolgen van gokken en gokverslaving

10:00 - 11:00 • Zaal 2

Sinds het legaliseren van online gokken is gokken meer genormaliseerd dan ooit. Vooral bij jongvolwassenen is dit opvallend. Sommige mensen verliezen de controle over gokken, soms ook in combinatie met middelen misbruik, wat leidt tot schade zoals psychische en sociale klachten, schulden en (illegale) conflicten. Helaas zijn aanwijzingen dat het aantal mensen met een gokverslaving toeneemt. 

In deze presentatie deelt Dr. Ruth van Holst (cognitief-neurowetenschapper werkzaam op de afdeling Psychiatrie van het Amsterdam UMC) de huidige kennis over gokverslaving en gokschade om een beter begrip te krijgen van de complexiteit van deze problematiek, en de rol die onze hersenen daarin spelen. 

Dr. Ruth van Holst is cognitief-neurowetenschapper en Universitair Hoofddocent Neurocognitie en gedragsverslavingen op de afdeling Psychiatrie van het Amsterdam UMC. 

Begrenzen en belonen: Community Reinforcement Approach (CRA) in de forensische verslavingszorg

10:00 - 11:00 • Zaal 3

De Community Reinforcement Approach (CRA) is een bewezen effectieve behandelmethode voor verslavingsproblematiek, die uitgaat van het versterken van gezond, alternatief gedrag en het ontmoedigen van middelengebruik of ander risicogedrag. In deze workshop laten Anneleen Kraan en Fenne Kuijpers van IrisZorg zien hoe CRA zich theoretisch en praktisch laat toepassen binnen de forensische context. Webespreken de onderliggende principes, de wetenschappelijke evidentie en de concrete interventies die behandelaren kunnen inzetten. Daarbij staan begrenzen en belonen centraal: hoe bied je structuur, stel je grenzen en creëer je tegelijkertijd kansen voor bekrachtiging van gewenst gedrag? Aan de hand van een praktijkvoorbeeld nodigen we jou uit om actief mee te denken over hoe CRA-principes vorm kunnen krijgen bij cliënten met complexe problematiek binnen de forensische verslavingszorg. Deze workshop biedt inspiratie en praktische handvatten om CRA te benutten in de dagelijkse praktijk. 

Klinische detoxificatie in de forensische setting – meer dan alleen ontgiften

10:00 - 11:00 • Zaal 4

In de forensische verslavingszorg is detoxificatie vaak een cruciale eerste stap richting herstel. Maar hoe richt je deze fase zo in dat het niet alleen veilig en medisch verantwoord is, maar ook motiverend en toekomstgericht? 

Tijdens deze interactieve workshop neemt Dirk van Stokkom van Novadic-Kentron je mee in de praktijk van klinische detoxificatie binnen een forensische context. Hij bespreekt hoe je deze intensieve zorgfase optimaal vormgeeft, rekening houdend met complexe psychiatrische comorbiditeit, justitiële kaders en motivatieproblematiek. Aan de hand van praktijkvoorbeelden en casuïstiek krijg je inzicht in: 

• De medische en psychologische uitdagingen van detoxificatie; 

• Samenwerking tussen somatische en forensisch-psychiatrische zorg; 

• Het creëren van een therapeutisch klimaat tijdens detox;

• Hoe detoxificatie kan bijdragen aan motivatie voor vervolgbehandeling. 

Of je nu behandelaar, verpleegkundige, manager of beleidsmaker bent: deze workshop biedt praktische handvatten én een frisse blik op detox als startpunt van herstel. 

Stadswandeling over het leven op straat

10:00 - 11:00 • Buiten (bij de ingang verzamelen)

Een stadswandeling die je een minder fijne kant van Utrecht laat zien, dat doet Utrecht Underground. Ervaar en zie zelf hoe het is om te moeten leven op straat. Rondleider en verteller bij deze wandeling is zelf ervaringskundig. De gids is (ex-)dakloos en put uit zijn/haar eigen ervaringen om je doordringend en levensecht kennis te laten maken met een leven zonder vaste woning.

‘Maak het gewoon’: Samenwerking met naasten

13:15 - 14:15 • Zaal 2

In deze workshop neemt Simon Venema van VNN je mee in inzichten uit nationaal en internationaal onderzoek naar samenwerking met naasten in de forensische (verslavings)zorg. Wat is de impact voor naasten? Hoe verloopt de samenwerking met naasten in de praktijk? En wat zijn de behoeften van naasten, cliënten en professionals? 

Tijdens de workshop worden praktische handvatten geboden waarmee verslavingszorginstellingen samenwerken met naasten vanzelfsprekender kunnen maken. 

De werking van psychomotorische therapie (PMT) binnen de forensische verslavingszorg

13:15 - 14:15 • Zaal 1

In deze workshop zullen de deelnemers zelf de werkingsmechanismen van PMT gaan ervaren en deze koppelen aan de risicofactoren die voortkomen vanuit de dynamiek van Verslaving-Delict-Persoon.

Panelgesprek: Herstel in de forensische verslavingszorg – een grillig proces

13:15 - 14:15 • Zaal 3

Herstel van verslaving is nooit een rechte lijn. Wanneer je met forensische verslaving te maken hebt, kent het hoge pieken en dalen. Tijdens dit panelgesprek belichten Jesse de Groot van VNN en Jerry Belanger van Tactus de verschillende dimensies van herstel ten opzichte van de forensische zorg: zelfbeeld en identiteit, (mentale) gezondheid, dagelijks functioneren en maatschappij. Deze pijlers vormen de basis voor een eerlijk gesprek over hoe ingewikkeld herstel kan zijn. 

Jesse en Jerry delen persoonlijke ervaringen over terugval – niet alleen in middelengebruik, maar ook in gedragspatronen en delict gedrag – en laten zien dat herstel vaak gepaard gaat met vallen en opstaan. Ook bespreken we hoe coping mechanismen, zoals het vechten, seks, slechte zelfzorg en andere verleidingen, soms een sterk verslavende rol kan spelen in het hele herstelproces. 

Het panelgesprek biedt ruimte voor open dialoog en uitwisseling, met als doel meer inzicht en begrip te creëren voor de complexiteit van herstel van verslaving en identiteit in de forensische context. 

Doorvragen waar het niet mag: middelengebruik en LVB in de forensische zorg

13:15 - 14:15 • Zaal 4

In de forensische zorg komt middelengebruik vaak ter sprake – of juist níet, omdat het “officieel niet mag”. Hoe vraag je dan toch door, zeker bij cliënten met een LVB, zonder dat het gesprek direct op slot gaat? In deze workshop neemt Ferry Barendregt van Mainline je mee in actuele trends en middelenkennis, met oog voor de praktijk van vandaag. Je krijgt een ander geluid te horen dan het gebruikelijke klinische perspectief: minder nadruk op problematiek, meer op begrijpen, signaleren en aansluiten. Hij zoomt in op een aantal middelen die nu spelen, en je krijgt tips en handvatten om als professional beter voorbereid het gesprek over gebruik te voeren. Want alleen door te weten wat erbuiten leeft, kun je binnen echt het verschil maken.