In de forensische psychiatrie is het zo betrouwbaar mogelijk inschatten van de recidiverisico’s van patienten cruciaal. Risicotaxatie is een verplicht onderdeel van het verlofbeleid. Om te kunnen beoordelen of een patiënt veilig op verlof kan of kan terugkeren naar de samenleving wordt gewerkt met risicotaxatie-instrumenten.
Het doel van de risicotaxatie is het bepalen van het recidiverisico en het identificeren van de specifieke statische en vooral dynamische risicofactoren met behulp van risicotaxatie-instrumenten. Dynamische risicofactoren zijn risicofactoren die, in tegenstelling tot statische risicofactoren, te beïnvloeden zijn door de behandeling. De ontwikkelingen op het gebied van risicotaxatie laten zien dat het ook van belang is aandacht te schenken aan beschermende factoren. Beschermende factoren zijn kenmerken van de persoon en zijn omgeving die het risico op recidive verlagen.
In de praktijk vinden grote delen van de diagnostiek en risicotaxatie parallel en door elkaar plaats, beïnvloeden zij elkaar wederzijds en zijn zij nauw met elkaar verbonden.